Cấu trúc lặp

Giới thiệu

Trong thực tế, có rất nhiều hoạt động được lặp đi lặp lại. Chẳng hạn, việc nhập mật khẩu để đăng nhập một hệ thống nào đó, có thể do người dùng tự nhập hoặc sử dụng các trình lưu mật khẩu, sau đó nhấn nút đăng nhập, việc đơn giản này được lặp đi lặp lại mỗi lần một người dùng muốn đăng nhập; hoặc phức tạp và đòi hỏi nhiều công đoạn hơn như việc rút tiền từ máy ATM (đưa thẻ vào, nhập mã PIN, chọn dịch vụ, nhập số tiền, in biên lai,v.v...) cũng từng khách hàng thực hiện tuần tự như nhau.

Vậy các lập trình viên có phải viết và sao chép nhiều khối lệnh y hệt nhau để chỉ dẫn máy thực hiện các thao tác được lặp đi lặp lại đó? Chẳng hạn việc nhập mật khẩu có phải lập trình viên chỉ dẫn máy như sau?

nhập_mật_khẩu;

if (mật_khẩu_đúng)

đăng_nhập;

else {

nhập_mật_khẩu;

if (mật_khẩu_đúng)

đăng_nhập;

else {

nhập_mật_khẩu;

if (mật_khẩu đúng)

...

}

}

Các em có thể thấy với cách làm trên việc trình bày càng lúc càng rối; mặt khác, ta cũng không biết khi nào người dùng mới nhập đúng mật khẩu của mình để sao chép cho đủ. Chính vì thế, các ngôn ngữ lập trình bậc cao cung cấp cho chúng ta cấu trúc lặp.

Cấu trúc lặp cho phép một câu lệnh hoặc một nhóm lệnh được thực hiện nhiều lần. Lưu đồ ở dưới là dạng chung của cấu trúc lặp trong hầu hết các ngôn ngữ lập trình. Trong bài này, ta sẽ tìm hiểu về cấu trúc lặp trong ngôn ngữ lập trình C++.

Phân loại

Nhìn vào lưu đồ trên, ta có thể thấy rằng: Nhìn chung, việc các câu lệnh được lặp lại bao nhiêu lần phụ thuộc vào điều kiện. Dưới đây, thầy sẽ cho một số ví dụ để phân tích và xác định điều kiện lặp và hành động được lặp lại từ đó đi đến việc phân loại.

Ví dụ 1:

Tính tổng các số tự nhiên từ 1 đến 10.

Các em có thể dễ dàng nhận ra mình chỉ cần thực hiện phép toán 1+2+3+4+5+6+7+8+9+10 = 55, quá đơn giản. Vậy điều gì đã lặp lại trong phép toán trên? Chính là việc cộng các con số. Cộng từ 1 đến 10, tức là các em bắt đầu từ số 1, tăng dần mỗi lần 1 đơn vị và kiểm tra xem số hiện tại có bé hơn hoặc bằng 10 hay không. Vậy điều kiện lặp là số hiện tại bé hơn hoặc bằng 10. Trong ví dụ này, các em có thể biết được hành động lặp được thực hiện bao nhiêu lần. Với các trường hợp này, thầy gọi là lặp với số lần biết trước.

Ví dụ 2:

Rút tiền từ máy ATM.

Với ví dụ này, thầy sẽ không xác định điều kiện lặp cũng như hành động được lặp. Trong thực tế, ta không biết được cụ thể một khách hàng sẽ thực hiện các thao tác bao nhiêu lần, và một ngày sẽ có bao nhiêu khác hàng thao tác với máy ATM. Nói cách khác, với ví dụ này, ta khó xác định được số lần lặp của các hành động. Thầy gọi việc lặp trong các trường hợp này là lặp với số lần không biết trước.

Như vậy, cấu trúc lặp được chia thành hai loại: lặp với số lần biết trước và lặp với số lần không biết trước. Các cấu trúc lặp phổ biết trong ngôn ngữ lập trình C++ gồm:

• • Vòng lặp for

  • Vòng lặp while

  • Vòng lặp do...while

Vòng lặp for

Vòng lặp for là cấu trúc lặp cho phép chúng ta thực hiện lặp các câu lệnh với số lần xác định. Cú pháp của một vòng lặp for là:

for (<khởi tạo>; <điều kiện>; <thay đổi>) {

<(các) câu lệnh>;

}

Cách hoạt động của vòng lặp for như sau:

• 1. <khởi tạo> sẽ được thực hiện đầu tiên, một lần duy nhất. Ở phần này, các em có thể khai báo hay gán giá trị cho các biến điều khiển vòng lặp. Tuy nhiên, các em không bắt buộc phải viết lệnh ở phần này, chỉ cần dấu chấm phẩy (;) để kết thúc.

  2. Sau đó, <điều kiện> sẽ được kiểm tra. Nếu điều kiện đúng, <(các) câu lệnh> sẽ được thực hiện; ngược lại, vòng lặp for sẽ kết thúc và câu lệnh tiếp theo vòng lặp for sẽ được thực hiện.

  3. Sau khi <(các) câu lệnh> được thực hiện, vòng lặp for sẽ thực hiện câu lệnh <thay đổi>. Câu lệnh này có thể để trống, và cũng không cần dấu chấm phẩy (;). Sau khi thực hiện câu lệnh <thay đổi>, vòng lặp for sẽ quay lại thực hiện bước 2.

Ví dụ 1:

Cho số tự nhiên n (0 < n ≤ 1000). Cho biết số ước số của n.

Với bài này ta sẽ có bao nhiêu vòng lặp? Ta sẽ nhận thấy sự "rẽ nhánh" ở đây.

Nếu đầu vào không đảm bảo luôn đúng với điều kiện đề bài (tức là n < 0 hoặc n > 10 có thể xảy ra) thì ta cần hai vòng lặp: 1 vòng lặp xử lí đầu vào và 1 vòng lặp xử lí bài toán; ngược lại, ta chỉ cần một vòng lặp xử lí bài toán.

Trong bài này, để đơn giản, thầy sẽ giả sử rằng đầu vào của các ví dụ luôn đảm bảo đúng với điều kiện đề bài. Nhưng các em nên suy nghĩ sẽ xử lí thế nào nếu đầu vào không đảm bảo nhé!

Bây giờ, ta hãy cùng nhìn qua và đưa ra vài đánh giá cho đề bài:

• Ước số của một số là gì? Nếu một số a chia hết cho một số b, ta gọi b là ước số của a. Ta có thể nhận thấy một cấu trúc rẽ nhánh ở đây: if (a chia hết cho b) {b là ước số của a;}

• Để đếm được ước số của một số, ta sẽ kiểm tra từ 1 cho đến số đó xem có bao nhiêu số mà số đó chia hết. Ta có thể nhận thấy cấu trúc lặp ở đây, và số lần lặp hoàn toàn biết trước. Trong trường hợp này, vòng lặp for là một lựa chọn tốt.

Sau đây là một cách giải bám sát với các đánh giá trên, tuy nhiên, cách này chưa phải là tốt nhất, các em hãy suy nghĩ để cải tiến thêm nhé!

#include <iostream>;

using namespace std;

int main(){

int n;

cout << "Nhap so tu nhien n: ";

cin >> n;

int uoc = 0;

for (int i = 1; i <= n; ++i){

if (!(n % i)) ++uoc;

}

cout << "So uoc so cua " << n << " la: " << uoc;

return 0;

}

Điều mới:

• • (1) Một số a chia hết cho một số b thì a % b = 0 (a chia b dư 0); (2) Giá trị 0 được hiểu là giá trị sai; (3) Phủ định của giá trị sai là giá trị đúng. Từ ba điều trên, ta có thể thấy nếu n chia hết cho i thì biểu thức !(n % i) có giá trị đúng.

  • Có thể các em đã biết về phép gán trong C++, bên cạnh đó, ngôn ngữ lập trình C++ cho phép chúng ta có thể thực hiện phép gán cùng lúc với việc khai báo biến. Như các em có thể thấy ở trên thầy đã sử dụng:

int kq = 1;

hay

int i = 2;

Lưu ý:

• • Các biến khi được khai báo sẽ có giá trị ban đầu khó xác định. Chính vì thế, để việc xử lí chính xác, các em cần khởi tạo giá trị xác định (theo mục đích sử dụng) cho biến trước khi sử dụng. Với các biến được gán giá trị từ việc nhập dữ liệu thì không cần gán trước.

Ví dụ 2:

Cho số tự nhiên n (0 < n ≤ 10). Tính n!.

n! gọi là "n giai thừa". n! = 1 × 2 × 3 × 4 × ... × n

Hãy phân tích một chút về bài này:

• • Dựa vào định nghĩa của n!, ta có thể thấy thao tác được lặp lại phép nhân, còn điều kiện là số hiện tại nhỏ hơn hoặc bằng n.

Dưới đây là một cách giải bài toán trên:

#include <iostream>;

using namespace std;

int main(){

int n;

cout << "Nhap so tu nhien n: ";

cin >> n;

int kq = 1;

for (int i = 2; i <= n; ++i){

kq *= i;

}

cout << kq;

return 0;

}

Lưu ý:

• • Như các em biết trong Toán học, các phép nhân với 0 có giá trị là 0. Chính vì thế, để có kết quả chính xác cho phép toán nhân (hay chia), các em cần gán giá trị ban đầu của biến lưu kết quả là 1.

  • Do phép nhân 1*1 có kết quả 1 và giá trị khởi tạo của biến kq là 1 nên trong chương trình trên, thầy cho biến i chạy từ 2 để tiết kiệm 1 vòng lặp.

Chương trình mẫu ở trên chỉ là một trong nhiều giải pháp. Các em có thể thử cách khác mà các em nghĩ ra nhé!

Vòng lặp while

Vòng lặp while là cấu trúc lặp thực hiện việc lặp các câu lệnh khi nào điều kiện còn đúng. Cú pháp của vòng lặp while như sau:

while (<điều kiện>){

<(các) câu lệnh>;

}

Cách hoạt động của vòng lặp while như sau: Kiểm tra <điều kiện>. Nếu <điều kiện> đúng, thực hiện <(các) câu lệnh>; ngược lại, vòng lặp while sẽ kết thúc và câu lệnh tiếp theo vòng lặp while sẽ được thực hiện.

• • <điều kiện> có thể là bất kì biểu thức nào. Giá trị đúng là bất cức giá trị nào khác 0.

  • <(các) câu lệnh> có thể là câu lệnh đơn, hoặc khối lệnh.

Như vậy, vòng lặp while có thể không bao giờ chạy nếu <điều kiện> đã sai ngay từ đầu.

Ví dụ:

Cho số tự nhiên n (0 < n ≤ 1000). Cho tổng T_i có dạng T_i = 0 + 1 + 2 + 3 + ... + i. Xuất ra giá trị T_i nhỏ nhất lớn hơn n.

Đầu tiên, thầy sẽ giải thích bài toán trên:

• • T_i = 0 + 1 + 2 + 3 + ... + i, ta có thể thấy rằng nó là tổng của i số tự nhiên đầu tiên.

  • Giá trị T_i nhỏ nhất lớn hơn n. Ví dụ: với n = 6, T₃ = 0 + 1 + 2 + 3 = 6 không lớn hơn 6; T₄ = 0 + 1 + 2 + 3 + 4 = 10 lớn hơn 6; T₅ = 0 + 1 + 2 + 3 + 4 + 5 = 15 lớn hơn 6, nhưng cũng lớn hơn 10. Vậy 10 là giá trị nhỏ nhất lớn hơn 6. Có nghĩa là ta cần tìm giá trị nhỏ nhất trong các giá trị lớn hơn n.

Chúng ta sẽ có một số nhận xét như sau:

• • Rõ ràng, chúng ta khó mà biết được phải tính bao nhiêu T_i để tìm ra kết quả. Vì vậy, đây là một bài toán lặp với số lần không biết trước.

  • Ta có thể thấy rằng: Tổng hiện tại T_i bằng tổng trước T_i-1 cộng với i.

• • Ngay khi tổng T_i lớn hơn n thì dừng việc tính toán. Hay nói cách khác, khi T_i còn nhỏ hơn hoặc bằng n thì còn thực hiện việc tính toán.

Như vậy giải pháp của chúng ta có thể là: Trong khi tổng nhỏ hơn hoặc bằng n thì tăng i và tính tổng mới. Dưới đây là một trong những cách giải của bài toán trên:

#include <iostream>;

using namespace std;

int main(){

int n;

cout << "Nhap so tu nhien n: ";

cin >> n;

int kq = 0, i = 0;

while (kq <= n){

++i;

kq += i;

}

cout << kq;

return 0;

}

Chương trình trên bám rất sát với với giải pháp mà thầy đưa ra. Song, vẫn còn nhiều cách làm khác, các em hãy thỏa sức thử nghiệm nhé.

Vòng lặp do...while

Cú pháp của vòng lặp do...while như sau:

do{

<(các) câu lệnh>;

} while (<điều kiện>);

Các em có thể thấy khác với vòng lặp for hay vòng lặp while, cú pháp của vòng lặp do...while có phần <điều kiện> nằm ở dưới cùng. Điều này gây ra sự khác biệt về cách thực hoạt động giữa vòng lặp do...while và vòng lặp while, dù cho các thành phần <(các) câu lệnh> và <điều kiện> giống nhau.

Vòng lặp do...while hoạt động như sau: Thực hiện <(các) câu lệnh>, sau đó kiểm tra <điều kiện>. Nếu <điều kiện> đúng, quay lại bước đầu; ngược lại, vòng lặp do...while sẽ kết thúc và câu lệnh tiếp theo vòng lặp do...while sẽ được thực hiện.

Như vậy, dù cho <điều kiện> đúng hay sai, <(các) câu lệnh> trong vòng lặp do...while cũng thực hiện được ít nhất một lần.

Ví dụ:

Nhập số tự nhiên n (100 ≤ n < 1000). In ra màn hình số tự nhiên n.

Nếu giá trị nhập vào không thỏa điều kiện đề bài thì buộc người dùng nhập lại.

Ví dụ trên là là một bài toán lặp với số lần không biết trước đơn giản. Vấn đề ở đây là ta cần phải kiểm tra xem n có phải là số tự nhiên thuộc nửa khoảng [100; 1000) hay không. Nếu đúng thì in ra màn hình giá trị của n; ngược lại; nhập lại giá trị cho n.

Nhận xét:

• • Việc nhập giá trị cho n sẽ được thực hiện ít nhất một lần để kiểm tra giá trị. Vậy đây là một trong các tình huống có thể dùng vòng lặp do...while.

  • Điều kiện để dừng vòng lặp là: n là số tự nhiên thuộc nửa khoảng [100; 1000). Nói cách khác, điều kiện để vòng lặp được thực hiện là n < 100 hoặc n >= 1000.

Dưới đây là môt trong những cách giải quyết vấn đề với vòng lặp do...while.

#include <iostream>;

using namespace std;

int main(){

int n;

do {

cout << "Nhap so tu nhien n (100 <= n < 1000): ";

cin >> n;

//Phần thông báo

if (n < 0) cout << "n khong phai so tu nhien" << endl;

else {

if ((n < 100)||(n>=1000))

cout << "n khong thoa dieu kien" << endl;

else cout << "n thoa dieu kien" << endl;

}

//Kết thúc phần thông báo

} while ((n < 100)||(n >= 1000));

cout << n;

return 0;

}

Các em có thể thấy chương trình trên có một phần câu lệnh if...else với mục đích kiểm tra giá trị của biến n và gửi thông báo tương ứng, thầy gọi đó là phần thông báo. Nếu chỉ có các em sử dụng chương trình thì phần này có thể không cần thiết; nhưng trong trường hợp có nhiều người dùng chương trình, các em cần có những phần thông báo để được ra các chỉ dẫn đúng cho người dùng.

Và đừng quên dấu chấm phẩy (;) sau phần while (<điều kiện>) nhé.

Các vòng lặp lồng nhau

Một vòng lặp có thể được lồng trong một vòng lặp khác. Trong ngôn ngữ lập trình C++, ta có thể lồng vào nhau tối đa 256 cấp độ. Có thể một số bạn thắc mắc về "cấp độ", thầy sẽ đưa ra ví dụ sau khi giới thiệu về cú pháp của các vòng lặp lồng nhau.

Cú pháp của vòng lặp for lồng nhau:

for (<khởi tạo 1>; <điều kiện 1>; <thay đổi 1>){

for (<khởi tạo 2>; <điều kiện 2>; <thay đổi 2>){

<(các) câu lệnh 2)>;

}

<(các) câu lệnh 1>; //Các em có thể thêm các câu lệnh hoặc không

}

Cú pháp của vòng lặp while lồng nhau:

while (<điều kiện 1>){

while (<điều kiện 2>){

<(các) câu lệnh 2>;

}

<(các) câu lệnh 1>; //Các em có thể thêm các câu lệnh hoặc không

}

Cú pháp của vòng lặp do...while lồng nhau:

do {

<(các) câu lệnh 1>; //Các em có thể thêm các câu lệnh hoặc không

do {

<(các) câu lệnh 2>;

} while (<điều kiện 2>);

} while (<điều kiện 1>);

Cấp độ của vòng lặp được xác định như sau:

//Cấp độ 1

while (<điều kiện>){

//Cấp độ 2

while (<điều kiện>){

//Cấp độ 3

while (<điều kiện>{

<(các) câu lệnh>;

}

<(các) cậu lệnh>;

}

//Cấp độ 2

while (<điều kiện>){

<(các) câu lệnh>;

}

<(các) câu lệnh>;

}

Ở trên là ví dụ với vòng lặp while, vòng lặp for hay vòng lặp do...while tương tự.

Ví dụ:

In ra các số nguyên tố trong khoảng từ 2 đến 100.

Số nguyên tố là các số tự nhiên có hai ước số dương phân biệt là 1 và chính nó.

Chúng ta hãy cùng nhìn qua và phân tích đề bài một chút:

• • "In ra các số nguyên tố trong khoảng từ 2 đến 100", đọc vào là có thể thấy ngay ta cần một vòng lặp thực hiện việc "in ra các số nguyên tố" và sẽ được thực hiện tuần tự từ 2 đến 100. Điều này có nghĩa là ta đã biết trước được số lần lặp (hay điểm bắt đầu và điểm kết thúc là các số xác định). Trong trường hợp này, dùng vòng lặp for được khuyến khích.

  • Vấn đề thứ đầu tiên đó là việc "in ra các số nguyên tố" gồm những công đoạn nào? Ta phải "kiểm tra xem một số có phải là số nguyên tố hay không", nếu đúng thì in số đó ra. Trước khi đào sâu thêm, ta có thể nhận ra ở đây có dùng cấu trúc rẽ nhánh: Nếu (là_số_nguyên_tố) {in_ra_màn_hình};

  • Vấn đề thứ hai là việc "kiểm tra xem một số có phải là số nguyên tố hay không". Ta sẽ đi từ định nghĩa số nguyên tố, như vậy ta phải kiểm tra số ước của số đó. Và vấn đề trở thành bài toán đếm số ước mà ta đã giải ở trên.

Dưới đây là bài giải cho ví dụ trên, thầy cũng đã cải tiến "một chút" về vấn đề "đếm số ước số".

#include <iostream>

#include <math.h>

using namespace std;

int main(){

int i, j, dem;

for (i = 2; i <= 100; ++i){

dem = 0;

for (j = 2; j <= sqrt(i); ++j){

if (!(i%j)) ++dem;

}

if (!dem) cout << i << " la so nguyen to" << endl;

}

return 0;

}

Các lệnh điều khiển vòng lặp

Các lệnh điều khiển vòng lặp làm cho chương trình thực hiện khác với trình tự thông thường của nó. Ví dụ, như các em đã biết, vòng lặp while có trình tự thực hiện là: kiểm tra điều kiện; nếu điều kiện đúng, thực hiện các câu lệnh; ngược lại, kết thúc vòng lặp. Trong các lệnh điều khiển vòng lặp, có lệnh có thể kết thúc vòng lặp while ngay, và cũng có lệnh có thể bỏ qua bước kiểm tra điều kiện.

Câu lệnh break

Các em đã gặp câu lệnh này ở bài trước, đối với câu lệnh switch, câu lệnh break có tác dụng là:

• • "Khi gặp lệnh break, câu lệnh switch kết thúc và chương trình thực hiện câu lệnh tiếp theo, sau câu lệnh switch." - Trích bài 7.

Bên cạnh đó, đối với câu trúc lặp, câu lệnh break có tác dụng là:

• Khi gặp câu lệnh break trong vòng lặp, vòng lặp kết thúc ngay lập tức, chương trình tiếp tục thực hiện các câu lệnh phía sau cấu trúc lặp.

Nếu em đang sử dụng các vòng lặp lồng nhau, câu lệnh break sẽ ngừng cấu trúc lặp chứa nó và chương trình tiếp tục thực hiện các câu lệnh phía sau cấu trúc lặp đó. Thầy lấy ví dụ:

for (int i = 1; i <= 3; ++i){

for (int j = 1; j <= 3; ++j)

cout << i << " " << j << endl;

break;

}

Giả sử phần khai báo và phần thân chương trình đều được viết đúng, với phần vòng lặp loop lồng nhau ở trên, các em nghĩ chương trình sẽ xuất ra màn hình thế nào? Kết quả là:

1 1

1 2

1 3

Như các em thấy ở kết quả, khi vòng lặp với biến j thực hiện xong và kết thúc, chương trình gặp câu lệnh break và kết thúc vòng lặp với biến i. Sau đây là một ví dụ khác:

for (int i = 1; i <= 3; ++i){

for (int j = 1; j <= 3; ++j){

cout << i << " " << j << endl;

break;

}

}

Lúc này sẽ có một kết quả khác, các em hãy thử tìm hiểu và lí giải nhé.

Qua các ví dụ trên, chắc hẳn có em đã biết cú pháp của câu lệnh break trong ngôn ngữ lập trình C++, cú pháp đó là:

break;

Câu lệnh continue

Nếu câu lệnh break buộc cấu trúc lặp dừng hoàn toàn, thì câu lệnh continue bỏ qua các câu lệnh phía sau nó trong một vòng lặp và buộc vòng lặp tiếp theo thực hiện.

Đối với vòng lặp for, khi gặp câu lệnh continue lập tức thực hiện bước <thay đổi>, rồi đến bước <điều kiện>. Đối với vòng lặp while và do...while, câu lệnh continue lập tức thực hiện bước <điều kiện>.

Cú pháp của câu lệnh continue trong ngôn ngữ lập trình C++ là:

continue;

Sau đây thầy sẽ cho ví dụ là một chương trình in ra các số nguyên từ 1 đến 10, nhưng bỏ qua số 5. Như ở trên, ở đây thầy cũng sẽ giả sử rằng phần khai báo và phần thân đều đã viết đúng và chỉ viết ra phần chính của chương trình, các em phải tự bổ sung thành 1 chương trình hoàn chỉnh.

//Khai báo biến cục bộ

int i = 0;

//Thực hiện vòng lặp

do{

++i;

//Bỏ qua vòng lặp hiện tại

if (i == 5) continue;

cout << i << " ";

} while (i < 10);

Ở chương trình trên, trong phần Thực hiện vòng lặp, nếu i có giá trị là 5, chương trình sẽ gặp lệnh continue, lúc này câu lệnh

cout << i << endl;

sẽ bị bỏ qua, và xét điều kiện

i < 10

Do điều kiện vẫn đúng, nên vòng lặp thực hiện tiếp, câu lệnh

++i;

tăng giá trị của i lên 6 nên chương trình không rẽ vào nhánh của câu lệnh if, cứ thế đến khi i có giá trị là 10 thì vòng lặp kết thúc. Và chúng ta có kết quả là:

1 2 3 4 6 7 8 9 10

Câu lệnh goto

Câu lệnh goto cho phép chương trình nhảy đến câu lệnh được dán nhãn ở cùng một hàm. Khái niệm về hàm các em sẽ được biết ở bài sau.

Câu lệnh goto có cú pháp như sau:

goto <tên nhãn>;

...

<tên nhãn>: <câu lệnh>;

<tên nhãn> là một định danh cho <câu lệnh>. Câu lệnh được dán nhãn là câu lệnh đứng sau một định danh và dấu hai chấm (:).

Câu lệnh goto thường không được khuyến khích sử dụng. Nguyên nhân là do nó sẽ gây khó khăn cho việc theo dõi luồng điều khiển của chương trình, gây khó khăn cho việc hiểu và chỉnh sửa. Vì thế, các chương trình dùng goto thường được viết lại để không cần dùng goto nữa.

Thầy sẽ lấy ví dụ với chương trình ở phần Câu lệnh continue.

//Khai báo biến cục bộ

int i = 0;

//Thực hiện vòng lặp

do{

increment: ++i;

//Quay lại bước tăng giá trị của i

if (i == 5) goto increment;

cout << i << " ";

} while (i < 10);

Các em có thể thấy câu lệnh

++i;

đã được dán nhãn increment.

Và khi biến i có giá trị là 5, chương trình gặp câu lệnh if sẽ rẽ vào nhánh lệnh

goto increment;

và quay lại thực hiện câu lệnh được dán nhãn increment, lúc này giá trị của biến i là 6. Sau đó vòng lặp được tiếp tục đến khi <điều kiện> sai và cho kết quả là:

1 2 3 4 6 7 8 9 10

Một trong những trường hợp tốt để dùng goto là khi các em đang làm việc với một cấu trúc lặp lồng nhau có nhiều cấp độ và muốn thoát ngay tại một cấp độ nào đó. Ví dụ trường hợp phần chương trình có dạng như sau:

for (...) {

for (...) {

while (...) {

if (...) goto stop;

...

}

...

}

...

}

stop: cout << "Chuong trinh gap loi" << endl;

Với trường hợp trên, các em không nên dùng break, vì break chỉ dừng chứa vòng lặp chứa nó, có nghĩa là các em phải viết nhiều lệnh break khiến chương trình rất khó kiểm soát và chỉnh sửa. Trong khi đó, với câu lệnh goto trên, chương trình lập tức "nhảy" đến nhãn stop nằm ngoài vòng lặp.

Người viết: Thái Dương Bảo Duy