Cấu trúc chương trình

Giới thiệu

Mọi chương trình viết trên các ngôn ngữ đều phải tuân theo một cấu trúc nhất định của ngôn ngữ đó. Cấu trúc chung nhất của các chương trình thường là phần khai báo và phần thân. Bài học này sẽ giới thiệu với các em cấu trúc chương trình của ngôn ngữ C++

Cấu trúc chung

Cấu trúc chung của chương trình viết trên ngôn ngữ C++ là hai phần: Phần khai báo và phần thân chương trình

Phân khai báo

Chứa các khai báo cần thiết cho chương trình, bao gồm: thư viện, chương trình con, các vùng tên, các file bên ngoài, các tài nguyên,...

Cách khai báo thư viện trong ngôn ngữ C++ là

#include <tên thư viện>

ví dụ:

#include <iostream> // thư viện chuẩn để nhập xuất dữ liệu

phần chữ sau dấu // là thầy đang ghi chú, những phần này trình dịch không dịch.

Để khai báo hằng trong ngôn ngữ C++ các em có thể dùng 1 trong hai cách sau

- Cách 1: Dùng tiền xử lý #define

- Cách 2: Dùng từ khoá const

Dùng tiền xử lý #define

Cú pháp: #define <tên hằng> <giá trị>

Ví dụ:

#define LENGTH 10 //định nghĩa hằng tên LENGTH giá trị 10

#define WIDTH 5 // định nghĩa hằng tên WIDTH giá trị 5

Dùng từ khoá const

Cú pháp: const <kiểu dữ liệu> <tên hằng> = <giá trị>;

Ví dụ

constint LENGTH =10; // khai báo 1 hằng tên LENGTH kiểu int (số nguyên) có giá trị 10

constint WIDTH =5; // khai báo 1 hằng tên WIDTH kiểu nguyên có giá trị 5

constchar NEWLINE ='\n'; // khai báo một hằng ký tự tên NEWLINE có giá trị là xuống xòng

Các kiễu dữ liệu mà các em thấy như trên sẽ được học kỹ tại bài 4: Các kiểu dữ liệu chuẩn

***Ngoài khai báo thư viên và hằng ra, các em còn khai báo biến và chương trình con, vấn đề này sẽ được nói kỹ ở các bài sau.

Khai báo biến

<kiểu dữ liệu> <tên biến>;

hoặc

<kiểu dữ liệu> <tên biến> = <giá trị>;

Ví dụ:

int a; //khai báo biến tên a, kiểu số nguyên

float b,c; //khai báo hai biến tên b và c cùng kiểu số thực

char t; //khai báo biến tên t, kiểu là ký tự

int x = 5; khai báo biến tên x, kiểu số nguyên rồi gán giá trị là 5;

float b =6.5; //khai báo biến tên b, kiểu số thực rồi gán giá trị là 6.5

Phần thân

Chứa các lệnh chính của chương trình, các thao tác của thuật toán được thể hiện ở đây.

Phần thân trong C++ nằm trong hàm main()

Ví dụ sau đây là chương trình đơn giãn nhất để các em làm quen, chương trình có nhiệm vụ xuất ra dòng chữ "chao cac ban"

1. #include <iostream> //khai báo thư viện nhập xuất

2. using namespace std; // dùng vùng tên std để viết các lệnh nhập xuất đơn giãn hơn

3. int main(){ // bắt đầu thân chương trình

4. cout<< "chao cac ban"; // xuất ra dòng chữ "chao ca ban"

5. return 0; //trả về giá trị cho hàm main, phần này các em cứ viết theo, sau này sẽ hiểu

6. } // đóng chương trình

Các em viết lại chương trình này vào trình dịch CodeBlocks thầy đã cung cấp ở bài ngôn ngữ lập trình để chạy thử nhé.

Bạn nào sử dụng CodeBlocks để viết thì chương trình đã được cài sẵn trong các phòng máy của trường. Nếu các em muốn thực hành ở nhà, thì xem hướng dẫn cài đặt và sử dụng ở đây nhé:

Hướng dẫn cài đặt và sử dụng CodeBlocks

Bài tập

Bài 1: Viết một chương trình có khai báo hằng LENGTH có giá trị 10, hằng WIDTH có giá trị 5, trong thân chương trình hãy xuất ra giá trị hai hằng này trên hai dòng khác nhau.

Bài 2: Viết một chương trình khai báo hằng Pi có gì trị là 3.14, trong thân chương trình xuất ra giá trị của hằng này.

Bài 3: Viết chương trình có khai báo biến D và W kiểu số thực, gán cho hai biến này giá trị tùy ý. Vào thân chương trình viết lệnh xuất hai biến này ra.